Centralny rejestr form ochrony przyrody prowadzony jest na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska pod adresem crfop.gdos.gov.pl. Zgodnie z art. 113 ust. 4 tejże ustawy organ, który utworzył lub ustanowił formę ochrony przyrody (…) przesyła Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, w terminie 30 dni od dnia jej utworzenia lub ustanowienia, kopię aktu o utworzeniu lub ustanowieniu danej formy ochrony (…) a także, w tym samym terminie, dokonuje wpisu tych informacji do centralnego rejestru form ochrony przyrody. Aktualność danych wpisanych do rejestru zależy więc, w zasadniczym stopniu, od realizacji ustawowego obowiązku przez właściwe organy, tj.:

• Rady gmin w zakresie pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i użytków ekologicznych,
• Sejmiki wojewódzkie w zakresie parków krajobrazowych i obszarów ochronionego krajobrazu,
• Regionalnych dyrektorów ochrony środowiska w zakresie rezerwatów przyrody,
• Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w zakresie obszarów Natura 2000,
• Dyrektora parku narodowego w zakresie parków narodowych.

W związku z powyższym należy podkreślić fakt, iż mimo że dane prezentowane na stronach crfop.gdos.gov.pl, geoserwis.gdos.gov.pl i www.gdos.gov.pl/dane-i-metadane pochodzą z aktów prawnych dotyczących form ochrony przyrody oraz są uzyskiwane na podstawie tych aktów, to nie stanowią jednak prawnego ustalenia lokalizacji i przebiegu granicy form ochrony przyrody. Dlatego w celu dokonywania czynności prawnych oraz stosowania prawa należy posługiwać się bezpośrednio zapisami aktów prawnych o ustanowieniu formy ochrony przyrody lub innych aktów prawnych jej dotyczących, a w przypadku niejasności należy skontaktować się bezpośrednio z organem w którego kompetencjach dana forma się znajduje.

W celu zaprezentowania danych przestrzennych, dotyczących m.in. form ochrony przyrody w Polsce, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi witrynę interaktywnych map Geoserwis, dostępną pod adresem geoserwis.gdos.gov.pl.

W ramach Geoserwisu udostępnione zostały dwie usługi utworzone według otwartych standardów Open Geospatial Consortium zgodnych z dyrektywą 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego Unii Europejskiej z dnia 14 marca 2007 r. o Infrastrukturze Informacji Przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej oraz zapisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej:

• usługa przeglądania WMS: http://sdi.gdos.gov.pl/wms,
• usługa pobierania WFS: http://sdi.gdos.gov.pl/wfs.

Powyższe usługi są kompatybilne z większością programów z rodziny systemów informacji przestrzennych (GIS) takich jak ESRI ArcGIS czy QGIS, gdzie mogą być dowolnie analizowane i przetwarzane na większość popularnych formatów (m.in. ESRI Shapefile). Dzięki usłudze WFS można również pobrać dane dotyczące poszczególnych form ochrony przyrody bezpośrednio do tego formatu poprzez zamieszczone poniżej odnośniki:

• Parki narodowe
• Parki krajobrazowe
• Rezerwaty
• Obszary chronionego krajobrazu
• Specjalne obszary ochrony ("siedliskowa" Natura 2000)
• Obszary specjalnej ochrony ("ptasia" Natura 2000)
• Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
• Stanowiska dokumentacyjne
• Użytki ekologiczne
• Pomniki przyrody (podział na województwa)
  - woj. dolnośląskie
  - woj. kujawsko-pomorskie
  - woj. lubelskie
  - woj. lubuskie
  - woj. łódzkie
  - woj. małopolskie
  - woj. mazowieckie
  - woj. opolskie
  - woj. podkarpackie
  - woj. podlaskie
  - woj. pomorskie
  - woj. śląskie
  - woj. świętokrzyskie
  - woj. warmińsko-mazurskie
  - woj. wielkopolskie
  - woj. zachodniopomorskie
• Obszary RAMSAR
• Konwencja krajobrazowa (mezoregiony)
• Korytarze ekologiczne

W przypadku trudności z obsługą usług sieciowych do pobierania danych przestrzennych prosimy o zapoznanie się z filmami instruktażowymi:

• wykorzystanie usługi WFS w ArcGIS,
• wykorzystanie usługi WFS w QGIS,
• wykorzystanie Geoserwisu do sprawdzenia obecności form ochrony przyrody na określonym polu.

Metadane do powyższych usług: geoserwis.gdos.gov.pl/metadane.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy udostępnia serwis w postaci Geoportalu, umożliwiającego przeglądanie danych przestrzennych o formach ochrony przyrody na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Serwis dostępny jest pod adresem: http://geoportal.rdos-bydgoszcz.pl. Instrukcja użytkownika.

  Geoportal Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy

Geoportal umożliwia szybkie i precyzyjne wyszukanie danej lokalizacji oraz określenie jej położenia w stosunku do obszarów chronionych. Pozwala również na przeglądanie informacji z rejestru form ochrony przyrody, a także udostępnia narzędzia do wykonywania pomiarów oraz analiz przestrzennych. Możliwe jest m.in. wykonie automatycznej analizy odległości od wskazanej lokalizacji do form ochrony przyrody.

Elementem serwisu jest usługa WMS (Web Map Service) dostępna pod adresem:
http://geoportal.rdos-bydgoszcz.pl/geoserver/rdos/wms.

Umożliwienie łatwego dostępu do informacji o obszarach chronionych jest szczególnie ważne dla jednostek samorządu terytorialnego i inwestorów oraz pozwala na usprawnienie współpracy w zakresie ochrony środowiska, w tym ocen oddziaływania na środowisko.