Centralny rejestr form ochrony przyrody prowadzony jest na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska pod adresem crfop.gdos.gov.pl. Zgodnie z art. 113 ust. 4 tejże ustawy organ, który utworzył lub ustanowił formę ochrony przyrody (…) przesyła Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, w terminie 30 dni od dnia jej utworzenia lub ustanowienia, kopię aktu o utworzeniu lub ustanowieniu danej formy ochrony (…) a także, w tym samym terminie, dokonuje wpisu tych informacji do centralnego rejestru form ochrony przyrody. Aktualność danych wpisanych do rejestru zależy więc, w zasadniczym stopniu, od realizacji ustawowego obowiązku przez właściwe organy, tj.:

• Rady gmin w zakresie pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i użytków ekologicznych,
• Sejmiki wojewódzkie w zakresie parków krajobrazowych i obszarów ochronionego krajobrazu,
• Regionalnych dyrektorów ochrony środowiska w zakresie rezerwatów przyrody,
• Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w zakresie obszarów Natura 2000,
• Dyrektora parku narodowego w zakresie parków narodowych.

W związku z powyższym należy podkreślić fakt, iż mimo że dane prezentowane na stronach crfop.gdos.gov.pl, geoserwis.gdos.gov.pl i www.gdos.gov.pl/dane-i-metadane pochodzą z aktów prawnych dotyczących form ochrony przyrody oraz są uzyskiwane na podstawie tych aktów, to nie stanowią jednak prawnego ustalenia lokalizacji i przebiegu granicy form ochrony przyrody. Dlatego w celu dokonywania czynności prawnych oraz stosowania prawa należy posługiwać się bezpośrednio zapisami aktów prawnych o ustanowieniu formy ochrony przyrody lub innych aktów prawnych jej dotyczących, a w przypadku niejasności należy skontaktować się bezpośrednio z organem w którego kompetencjach dana forma się znajduje.

W celu zaprezentowania danych przestrzennych, dotyczących m.in. form ochrony przyrody w Polsce, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi witrynę interaktywnych map Geoserwis, dostępną pod adresem geoserwis.gdos.gov.pl.

W ramach Geoserwisu udostępnione zostały dwie usługi utworzone według otwartych standardów Open Geospatial Consortium zgodnych z dyrektywą 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego Unii Europejskiej z dnia 14 marca 2007 r. o Infrastrukturze Informacji Przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej oraz zapisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej:

• usługa przeglądania WMS: http://sdi.gdos.gov.pl/wms,
• usługa pobierania WFS: http://sdi.gdos.gov.pl/wfs.

Powyższe usługi są kompatybilne z większością programów z rodziny systemów informacji przestrzennych (GIS) takich jak ESRI ArcGIS czy QGIS, gdzie mogą być dowolnie analizowane i przetwarzane na większość popularnych formatów (m.in. ESRI Shapefile). Dzięki usłudze WFS można również pobrać dane dotyczące poszczególnych form ochrony przyrody bezpośrednio do tego formatu poprzez zamieszczone poniżej odnośniki:

• Parki narodowe
• Parki krajobrazowe
• Rezerwaty
• Obszary chronionego krajobrazu
• Specjalne obszary ochrony ("siedliskowa" Natura 2000)
• Obszary specjalnej ochrony ("ptasia" Natura 2000)
• Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
• Stanowiska dokumentacyjne
• Użytki ekologiczne
• Pomniki przyrody (podział na województwa)
  - woj. dolnośląskie
  - woj. kujawsko-pomorskie
  - woj. lubelskie
  - woj. lubuskie
  - woj. łódzkie
  - woj. małopolskie
  - woj. mazowieckie
  - woj. opolskie
  - woj. podkarpackie
  - woj. podlaskie
  - woj. pomorskie
  - woj. śląskie
  - woj. świętokrzyskie
  - woj. warmińsko-mazurskie
  - woj. wielkopolskie
  - woj. zachodniopomorskie
• Obszary RAMSAR
• Konwencja krajobrazowa (mezoregiony)
• Korytarze ekologiczne

W przypadku trudności z obsługą usług sieciowych do pobierania danych przestrzennych prosimy o zapoznanie się z filmami instruktażowymi:

• wykorzystanie usługi WFS w ArcGIS,
• wykorzystanie usługi WFS w QGIS,
• wykorzystanie Geoserwisu do sprawdzenia obecności form ochrony przyrody na określonym polu.

Metadane do powyższych usług: geoserwis.gdos.gov.pl/metadane.

Dodatkową pomoc i wyjaśnienia można uzyskać w Wydziale ds. Informacji Przestrzennej Departamentu Zarządzania Zasobami Przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska - tel.: 22 369-21-65, 22 369-10-02.