Malowniczy krajobraz falistych pól, rozsiane pomiędzy nimi niewielkie osady, czyste jeziora i kompleksy leśne to uroki Krajeńskiego Parku Krajobrazowego, który został utworzony w 1998 r. Jest największym parkiem krajobrazowym województwa kujawsko-pomorskiego i jednym z największych w Polsce - obszar Parku zajmuje 74 985,60 ha. Jego głównym celem i zadaniem  jest zachowanie dla przyszłych pokoleń unikalnego środowiska przyrodniczego swoistych cech krajobrazu oraz wartości kulturowych i historycznych cechujących region Krajny. Swoją nazwę Krajeński Park Krajobrazowy zaczerpnął od nazwy regionu Krajna, co oznacza położenie tego obszaru, na skraju Pomorza i Wielkopolski. Lokalizacja taka sprawia, że kumulują się tutaj różne elementy i uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe podkreślając niezwykłość Krajeńskiego Parku Krajobrazowego. Niektóre zabytki są w swej klasie prawdziwymi perłami dziedzictwa kulturowego – o wartości daleko wykraczającej poza granice nie tylko Parku i Ziemi Krajeńskiej, ale nawet całego regionu kujawsko-pomorskiego. Do takich z pewnością należą ruiny pałacu w Runowie Krajeńskim, jednego z najpiękniejszych zabytków romantycznej architektury renesansowej.

Ważnym komponentem krajobrazu Krajeńskiego Parku Krajobrazowego są liczne jeziora (około 100), które w zdecydowany sposób podnoszą jego walory przyrodnicze i turystyczne. Liczne są też bagna oraz obszary wodnobłotne i okresowo podmokłe. Wśród nich są to najczęściej tereny zarośniętych lub zarastających jezior, gdzie znajdują się ciekawe zbiorowiska roślinności bagiennej, stanowiące siedliska wielu chronionych roślin i ostoje ptactwa. Bardzo bogata jest też sieć rzeczna - aż dwanaście rzek bierze swój początek na terenie Parku ze źródeł z krystalicznie czystą wodą.

Drzewostan lasów Krajeńskiego Parku Krajobrazowego jest bardzo zróżnicowany. Na obszarach Parku przeważają lasy liściaste i mieszane, ale spotyka się tu również bory sosnowe. Lasy parku są bogate w runo i podszycie, gdzie wiele jest roślin chronionych. Krajeński Park Krajobrazowy wyróżnia się spośród terenów sąsiednich dużym bogactwem botanicznym. Najlepiej w stanie naturalnym zachowały się tu zbiorowiska wodne i bagienne, a także torfowiskowe. Ważnym walorem szaty roślinnej są łąki, wśród których można doszukać się szeregu interesujących gatunków flory.

W czystych jeziorach Krajeńskiego Parku Krajobrazowego kryją się raki, a ichtiofauna jest reprezentowana w dużej mierze przez pospolite gatunki ryb krajowych. Ptaki stanowią najliczniejszą grupę fauny. Szczególnie warto zwrócić uwagę na masowo występującego żurawia, który został uznany za symbol Krajeńskiego Parku Krajobrazowego. Warto wspomnieć też o licznych gatunkach ptaków towarzyszących człowiekowi, zasiedlających gospodarstwa domowe i ogrody. Przykładem mogą być bocian biały, jaskółka, wróbel, jerzyk, mazurek. Innymi gatunkami ptaków związanych z Parkiem są ptaki drapieżne: jastrząb, kobuz, krogulec, kania ruda, bielik. W Parku występują również sowy takie jak np. puchacz.

Najcenniejsze obszary Krajeńskiego Parku Krajobrazowego chroni 5 rezerwatów przyrody*: Lutowo (w którym szczególną uwagą warto zwrócić na liczną obecność w runie gatunku reliktowego – bażyny czarnej), Gaj Krajeński (w którym chroniony jest fragment drzewostanu dębowo-bukowego ze specyficznym runem), Buczyna (którego celem utworzenia jest zachowanie i zabezpieczenie powierzchni leśnej z dorodnym drzewostanem bukowym), Dęby Krajeńskie (którego celem ochrony jest las grądowy z drzewostanem dębowo-bukowym), Jezioro Wieleckie (którego celem ochrony jest zabezpieczenie i zachowanie miejsc lęgowych, żeru, odpoczynku i występowania licznych gatunków ptaków).

*Warto wiedzieć: Uznanie za rezerwat przyrody następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska, które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także sprawującego nadzór nad rezerwatem.

Warto zobaczyć

Szlaki turystyczne

Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody