30 maja 2019 r. w ramach obchodów tegorocznej edycji Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Rozwoju, pracownicy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy przy współudziale Zespołu Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą zorganizowali wystawę Tradycyjne odmiany drzew owocowych w zachowaniu różnorodności biologicznej w krajobrazie Doliny Dolnej Wisły. Wydarzenie miało charakter otwarty i było doskonałą okazją do dyskusji na temat stanu obecnego, znaczenia i perspektyw sadownictwa nad Dolną Wisłą.

Uczestnicy wystawy, w tym 50-osobowa grupa młodzieży ze Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Niewieścinie, mieli okazję poznać kolekcję starych odmian drzew owocowych w Chrystkowie, jak również zdobyć wiedzę dotyczącą ich ochrony. Ważnym punktem spotkania było sadzenie starych odmian jabłoni, takich jak: Złotka Kwidzyńska, Kantówka Gdańska i Złota Reneta. Dodatkową atrakcją była prezentacja na temat owoców występujących w Ameryce Południowej przedstawiona przez wolontariuszy z Kolumbii, odbywających staż w Zespole Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą.

Sady na terenie Doliny Dolnej Wisły występowały już w okresie wczesnośredniowiecznym. W okresie przed II wojną światową nad Dolną Wisłą było ponad 2 tys. sadów przydomowych, jednak pojawienie się w uprawach nowych odmian drzew owocowych spowodowało utratę blisko 70% starych i zachowanie ich w szczątkowym stanie. Obecność starych sadów od końca XIX wieku stała się podstawą rozwoju tradycyjnych metod przetwórstwa owoców obszaru Doliny Dolnej Wisły.

Obecność starych sadów jest niezwykle ważna, gdyż zwiększa różnorodność biologiczną obszaru oraz wpływa na utrzymanie równowagi biologicznej poprzez kształtowanie mikroklimatu sprzyjającego tworzeniu się zróżnicowanych siedlisk dla fauny. Dodatkowo stare sady przydomowe mają znaczenie gospodarcze oraz chronią glebę przed erozją wietrzną i wodną.

Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą oraz Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły podejmują działania mające na celu zachowanie i przywracanie zarówno tradycji sadowniczych jak i przetwórczych tego regionu poprzez m.in. odtworzenie suszarni i przechowalni owoców oraz reaktywowanie tradycji smażenia powideł. Instytucje te w 1998 r. rozpoczęły w Chrystkowie tworzenie kolekcji mającej na celu zabezpieczenie wybranych starych odmian drzew owocowych.