Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą
Dolina Dolnej Wisły to uroczy zakątek, który urzeka swą malowniczością, zachwyca zabytkami, zaciekawia kulturą i tradycją. Cenne walory naturalnego krajobrazu doliny Wisły – jednej z nielicznych dzikich rzek Europy, obejmuje ochroną Zespół Parków nad Dolna Wisłą. Na jego terenie podziwiać można liczne osobliwości przyrodnicze i historyczne.
Kraina geograficzna obejmująca dolinę rzeki Wisły od Bydgoszczy do ujścia Nogatu w okolicach Gniewu jest ważnym korytarzem ekologicznym o znaczeniu europejskim, łączącym Morze Bałtyckie z Karpatami. Jest to odwieczna trasa migracji ptaków, ssaków, zwierząt bezkręgowych, a także roślin, które rozprzestrzeniają się wzdłuż doliny zasiedlając nowe tereny. Zespół Parków, obejmujący trzy parki krajobrazowe: Chełmiński, Góry Łosiowe i Nadwiślański, powołano w celu ochrony oraz zachowania walorów przyrodniczych, historycznych i kulturowych lewobrzeżnej części Wisły na odcinku od Bydgoszczy do miejscowości Nowe. Obszar o długości prawie 100 km i powierzchni ponad 60 tys. ha jest jednym z większych kompleksów przyrodniczych prawnie chronionych w województwie kujawsko-pomorskim.
Szczególne walory przyrodnicze, duże zróżnicowanie rzeźby terenu, gleb, klimatu oraz wód znajduje swoje odzwierciedlenie w bogactwie flory i fauny. Na terenie Zespołu Parków występuje wiele rzadkich gatunków roślin i zwierząt, które chronione są w ramach projektów czynnej ochrony gatunków zagrożonych. O wysokiej randze przyrodniczej Zespołu Parków świadczy utworzenie w jego granicach 14 rezerwatów przyrody: 6 leśnych (Wiosło Duże, Wielka Kępa, Las Mariański, Grabowiec, Płutowo, Łęgi na Ostrowiu Panieńskim), 3 stepowych (Ostnicowe parowy Gruczna, Zbocza Płutowskie, Góra św. Wawrzyńca), 2 florystycznych (Śnieżynka, Ostrów Panieński), 1 faunistycznego (Reptowo), 1 torfowiskowego (Linje) i 1 krajobrazowego (Jezioro Fletnowskie).
Dolina Dolnej Wisły ujęta została w europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000, która jest kompleksową siecią, mającą na celu zapewnienie trwałej egzystencji ekosystemów. Na terenie Parku bądź w bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się 5 obszarów Natura 2000: Dolina Dolnej Wisły, Zamek Świecie, Zbocza Płutowskie, Cytadela Grudziądz, Solecka Dolina Wisły.
Dolina Dolnej Wisły prezentuje malowniczy krajobraz i zróżnicowany przyrodniczo ekosystem, który fascynuje nieograniczoną wręcz przestrzenią, świadcząc o turystycznych możliwościach i atrakcjach tych terenów. Dolina Dolnej Wisły stanowi nie tylko "korytarz ekologiczny" łączący Bałtyk z Karpatami, który służy migracji fauny i flory, ale obecnie nabiera coraz większego znaczenia jako „korytarz turystyczny”, umożliwiający poznanie ciekawych historycznie i przyrodniczo nadwiślańskich terenów.
W celu ułatwienia zwiedzania i poruszania się osobom preferującym turystykę utworzono 12 szlaków pieszych. Dla turystów bardziej aktywnych udostępnione są 4 szlaki rowerowe - przez teren Zespołu Parków przebiega międzynarodowy szlak rowerowy "Tysiąca jezior". Przez obszar Zespołu Parków, wzdłuż jego osi przechodzi szlak turystyki wodnej o zasięgu krajowym – rzeka Wisła, gdzie corocznie organizowane są regaty oraz kursy statków turystycznych. Inne szlaki wodne to Wda i Mątawa, które predysponowane są głównie do uprawiania kajakarstwa. Poza szlakami turystycznymi wyznaczone są dwie ścieżki przyrodnicze.
Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody
Fot.: Leszek Koziróg